Glaukoma

Ka disa forma të glaukomës. Format më të zakonshme janë glaukoma kronike ose e thjeshtë, akute, sekondare, glaukoma me presion të ulët dhe kongjenitale.

• Glaukoma e thjeshtë ose kronike me kënd të hapur

Glaukoma e thjeshtë ose kronike me kënd të hapur është forma më e zakonshme. Rreth 90% e pacientëve me glaukoma vuajnë nga kjo formë. Shumica e njerëzve që kanë glaukoma me kënd të hapur ndihen mirë dhe kanë vizion të kënaqshëm. Zakonisht nuk ka simptoma të hershme. Ajo zhvillohet ngadalë dhe shpesh kalon pa u vënë re për muaj apo edhe vite, duke shkaktuar një përkeqësim gradual të shikimit. Kështu, nëse glaukoma me kënd të hapur nuk diagnostikohet dhe trajtohet në kohë, mund të çojë në një humbje të konsiderueshme të shikimit, ndërsa ndonjëherë vërehet vetëm pasi tashmë ka shkaktuar dëme të pariparueshme. E rëndësishmja, kjo formë e glaukomës i përgjigjet pozitivisht trajtimit që zakonisht vazhdon gjatë gjithë jetës për të rregulluar vazhdimisht presionin e syve.

• Glaukoma akute ose me kënd të mbyllur

Glaukoma akute ose me kënd të mbyllur është një lloj më pak i zakonshëm i glaukomës. Ai ndryshon ndjeshëm nga glaukoma kronike me kënd të hapur në atë që presioni në sy rritet papritur shumë shpejt. Simptomat e glaukomës akute – dhimbje koke e fortë, ylber rreth dritave gjatë natës, ndezje – kërkojnë trajtim të menjëhershëm mjekësor sepse një rritje e papritur e presionit intraokular mund të çojë në dëmtim serioz të menjëhershëm të shikimit. Trajtimi i glaukomës me mbyllje këndi ose glaukomës akute zakonisht përbëhet i mikrokirurgjisë ose trajtimit me laser – masa zakonisht shumë të suksesshme dhe afatgjata.

Megjithatë, edhe nëse glaukoma me kënd mbylljeje është trajtuar me sukses, kontrollet e rregullta janë të nevojshme pasi është e mundur të zhvillohet glaukoma kronike pas një kohe.

• Glaukoma dytësore

Glaukoma dytësore mund të ndodhë si rezultat i dëmtimit të syrit, inflamacionit ose tumorit, dhe në rastet e avancuara të kataraktit ose diabetit. Glaukoma e këtij lloji mund të jetë e lehtë ose e rëndë. Metodat e trajtimit varen nëse është akut apo kronik dhe mjekët përpiqen të trajtojnë shkakun parësor që çoi në këtë lloj glaukome.

• Glaukoma me presion të ulët

Glaukoma me presion të ulët është një lloj glaukoma shumë e rrallë. Nervi optik i syrit dëmtohet edhe nëse presioni intraokular është i ulët.

• Glaukoma kongjenitale

Në glaukomën kongjenitale, fëmijët që lindin me këtë problem shfaqin simptoma të tilla si turbullim i syve, fotondjeshmëri dhe lot. Trajtimi i duhur në këto mosha është kirurgjia pasi efektet anësore të barnave tek fëmijët nuk dihen. Kirurgjia zakonisht është e sigurt dhe efektive.

Zakonisht njerëzit mendojnë se nëse presioni i syrit është i lartë, ata do të zhvillojnë glaukoma. Por kjo nuk është gjithmonë e vërtetë. Presioni i lartë intraokular rrit shanset për glaukomë, por nuk do të thotë që dikush me presion të lartë ka edhe glaukoma. Nëse dikush ka apo jo glaukoma varet nga niveli i presionit që nervi i tyre optik mund të tolerojë pa dëmtuar. Ky nivel është i ndryshëm për të gjithë. Edhe pse presioni normal intraokular varion ndërmjet 12-21 mmHg, ka disa që zhvillojnë glaukoma edhe nëse presioni i tyre është brenda këtij intervali. Pikërisht për këto arsye nevojitet një ekzaminim oftalmologjik nga një okulist i kualifikuar. Në mënyrë që okulisti të diagnostikojë Glaukomën, ai do t’ju nënshtrojë testet e mëposhtme:

• Tonometër

Tonometria bëhet për të matur presionin intraokular. Ky test rutinë përcakton presionin e lëngut ujor brenda syrit.

• Anketa e poshtme

Nëse mjeku e sheh të nevojshme, do të bëjë një fundoskopi. Do të hidhen pika në sy për të zgjeruar bebëzën. Më pas ai do të mbajë pranë syrit tuaj një instrument të veçantë – oftalmoskopin. Oftalmoskopi, i cili do të ndriçojë dhe zmadhojë pjesën e brendshme të syrit, do të ndihmojë mjekun të shikojë përmes bebëzës dhe të hetojë morfologjinë e nervit optik. Një nerv që duket “i bardhë” ose “i zbrazët” ose nuk ka ngjyrën rozë të shëndetshme është një tregues i glaukomës. Nëse presioni intraokular nuk është brenda kufijve normalë ose nervi optik tregon karakteristika të pazakonta, okulisti Laserlens do t’ju sugjerojë të bëni dy teste speciale për glaukomën: fushat e shikimit, tomografia optike papilla (HRT) dhe gonioskopia.

• Angoskopia

Me gonioskopi, okulisti do të kontrollojë nëse këndi ku irisi takohet me kornenë është i “mbyllur” apo “i hapur”. Kjo ndihmon mjekun të identifikojë nëse glaukoma është kronike apo akute. Gjatë këtij ekzaminimi, përdoren pika anestezike dhe vendoset një lente në syrin tuaj. Kjo lente i lejon mjekut të shohë brenda syrit dhe të zbulojë nëse këndi midis irisit dhe kornesë është i mbyllur ose i ngushtë ose i gjerë dhe i hapur. Gjithashtu me këtë ekzaminim ai mund të vëzhgojë shkaqe të tjera të glaukomës

• Fusha e pamjes

Fushat vizuale është një test i veçantë që regjistron të gjithë fushën e shikimit. Ndryshimet për shkak të glaukomës shfaqen në fushën e shikimit dhe nxjerrin në pah shtrirjen e problemit.

• Tomografia e papilave optike

Tomografia e papilës optike është një metodë joinvazive e regjistrimit të morfologjisë së papilës optike. Është i nevojshëm për diagnostikimin e hershëm të glaukomës te pacientët që nuk paraqesin ndryshime në fushën vizuale. Me topografinë e papilave optike, identifikohen pacientë, ndërtimi anatomik i të cilëve i nervit optik mund të çojë në zhvillimin e glaukomës. Është një metodë e besueshme për regjistrimin, monitorimin dhe studimin krahasues në diagnostikimin dhe evolucionin afatgjatë të glaukomës. Ato rriten poshtë.

• Mjekimi

Trajtimi i glaukomës synon që dëmi të mos përkeqësohet dhe ta stabilizojë atë, pasi çdo dëm që është tashmë aty është i pakthyeshëm. Trajtimi i parë i zakonshëm i glaukomës është administrimi i pikave për sy ku mund të kemi një lloj ose një kombinim të më shumë. Në raste të veçanta, pilulat mund të administrohen për një periudhë të shkurtër kohe për të ulur presionin. Pikat mund të shkaktojnë ndjesi shpimi gjilpërash, djegie apo edhe skuqje të syrit. Trajtimi është për jetën.

•Trajtimi me laser

Kur mjekimi nuk është më efektiv, trajtimi i ndërmjetëm, përpara se t’i drejtohet operacionit, është trajtimi i glaukomës me Laser. Metodat kryesore janë:

1. Trabekuloplastika me Laser Argon (ALT): Aplikojmë një lazer termik në filtrin e filtrimit, në këndin e dhomës së përparme, për ta hapur atë. Kjo metodë është e aplikueshme për glaukomën me kënd të hapur. Është një metodë pa dhimbje dhe nuk kërkon ndërhyrje kirurgjikale. Megjithatë, jo gjithmonë ka rezultatin e pritur dhe kur ka, zakonisht nuk zgjat më shumë se 3 deri në 5 vjet.

2. Trabekuloplastika selektive (SLT): Aplikojmë një lazer special jo termik në filtër në këndin e dhomës së përparme, i cili rezulton në rimodelimin dhe hapjen e filtrit. Është një metodë relativisht e re, e sigurt, pa dhimbje dhe mund të përsëritet shumë herë, por me efektivitet të reduktuar nga seanca e 3-të e në vazhdim. Kohëzgjatja dhe madhësia e efektit është mjaft e kënaqshme, por mund të ndryshojë nga personi në person.

3. Iridotomia periferike: Hapim me laser (zakonisht Yaglaser) vrima të vogla në periferi të irisit, me qëllim komunikimin e drejtpërdrejtë midis dhomës së përparme dhe dhomës së pasme. Aplikohet në glaukomën e ngushtë ose me kënd të mbyllur, me rezultate shumë të mira. Ashtu si metoda e mëparshme, është pa dhimbje dhe nuk kërkon ndërhyrje kirurgjikale.

4. Ciklofotokoagulimi: Është një aplikim modern i një metode më të vjetër, ciklokriokagulimi. Me këtë metodë aplikojmë një lazer të posaçëm, nga jashtë ose nga brenda në sy, në zonën e trupit ciliar pas irisit, për të reduktuar prodhimin e humorit ujor. Përdoret në glaukomat që janë të vështira për t’u trajtuar me metoda të tjera terapeutike ose si metodë përpara se t’i drejtohet operacionit. Bëhet në sallën e operacionit nën anestezi lokale dhe mund të kërkojë më shumë se një seancë.

• Trajtimi me kirurgji

Operacioni kryhet nëse dy trajtimet e mëparshme dështojnë, ose më herët nëse mjeku e gjykon të përshtatshme. Zakonisht ndërhyjmë kur presioni i syrit nuk rregullohet me medikamente dhe lazer dhe kur pavarësisht trajtimit ka një përkeqësim të gjendjes klinike. Me operacion arrihet kullimi më i mirë i lëngut të syrit nëpërmjet një hapjeje që krijohet.

Hapja që krijohet arrin një kullim më të mirë të lëngut dhe një ulje të presionit intraokular. Operacioni (trabekulektomia) si dhe operacioni i futjes së valvulës Ahmed nuk synon të kthejë dëmin e shkaktuar nga glaukoma. Këto janë të pakthyeshme. Gjithashtu nuk synon të sigurojë vizion më të mirë, por ndihmon ndjeshëm në parandalimin e dëmtimit të mëtejshëm të fushës vizuale dhe redukton presionin intraokular në nivele që konsiderohen të ulëta.